Statement: Nederlandse Hanzesteden voor duurzaam reizen
Bestuurders van 12 Hanzesteden in Oost Nederland met trein naar Internationale Hanzedagen in Gdansk, Polen.
Succesvolle handel, vertrouwde relaties en duurzame verbindingen. Dat is het resultaat van de eeuwenlange samenwerking tussen de Hanzesteden in Europa. Om dit in stand te houden komen de bestuurders van de Hanzesteden elk jaar bij elkaar tijdens de Internationale Hanzedagen. Van Bergen tot Lübeck, van Edinburg tot Gdansk. Eén van de steden organiseert een ontvangst waarbij alle andere Hanzesteden welkom zijn om elkaar te ontmoeten, hun steden te promoten en om overleg te voeren over actuele thema’s. In 2024 vinden de Internationale Hanzedagen plaats in Gdansk onder het motto Change begins here. Leiders, ondernemers, wetenschappers, makers en innovators komen tijdens de 44e editie bij elkaar om met het Hanzeverleden als basis de wereld van morgen vorm te geven. De Hanzesteden uit Oost Nederland grijpen deze kans aan om de aandacht te vestigen op goede duurzame verbindingen binnen Europa: zij gaan met de trein naar Gdansk.
Hanzesteden per trein naar Gdansk
Van 13 – 16 juni 2024 vinden de Internationale Hanzedagen plaats in Gdansk. De Nederlandse Hanzesteden Deventer, Doesburg, Elburg, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Kampen, Oldenzaal, Ommen, Rijssen-Holten, Zutphen en Zwolle reizen zoveel mogelijk samen per trein. De rode draad tijdens deze reis is duurzame mobiliteit in en tussen de Hanzesteden. Tijdens de 10 uur durende treinreis is er een inspirerend programma waarin brede welvaart, duurzaamheid, handel en economie centraal staan. De Hanzesteden willen met hun treinreis een beweging in gang te zetten die gericht is op het vergroten van het bewustzijn dat er een duurzaam alternatief is voor internationaal reizen. Hiermee willen de steden het gebruik van de trein stimuleren (in plaats van het vliegtuig en de auto). Dat doen ze door zelf het goede voorbeeld te geven, het tekenen van een gezamenlijke opdracht (convenant) door bestuurders van de Hanzesteden en een challenge voor de inwoners van de deelnemende Nederlandse Hanzesteden. Met dit initiatief hopen de bestuurders dat hun beweging zich als een olievlek verspreidt via de Nederlandse Hanzesteden naar Overijssel/Gelderland, Nederland en de rest van Europa. Zij hebben hun initiatief verwoord in een statement dat zij met hun treinreis willen uitdragen.
Statement: Nederlandse Hanzesteden voor duurzaam reizen
De Nederlandse Hanzesteden zetten zich in voor duurzaam treinreizen binnen Europa: comfortabel, makkelijk en snel. Want zoals in het verleden de Kogge de handel en verbindingen tussen de Hanzesteden versterkte, zo biedt de trein nu een duurzame verbinding.
De Nederlandse Hanzesteden en de Jeugdhanze reizen gezamenlijk met de trein naar Gdansk, waar in 2024 de Internationale Hanzedagen plaatsvinden. Zo laten zij zien dat ze samen bouwen aan een toekomst, waarin ontmoeting, handel, economie en toerisme hand in hand gaan, en waar duurzaam reizen synoniem staat voor verbinding tussen mensen in heel Europa. Voor nu en voor volgende generaties.
Oproep aan de nieuwe Europese Commissie
Een beweging in gang zetten kun je niet alleen. “De samenwerking tussen de Hanzesteden in Oost Nederland en hun statement is een mooie begin, maar inzet van Europa is nodig om duurzaam reizen binnen Europa toegankelijker te maken. Betere spoorverbindingen, het doorbreken van barrières veroorzaakt door taal en systemen en betaalbaarheid vormen uitdagingen waar Europees beleid en investeringen voor nodig zijn. Wij doen daarom een oproep aan de Europese Commissie.” Aldus Peter Snijders, burgemeester van Zwolle. De oproep die de bestuurders uit Oost Nederland samen met de Nederlandse Spoorwegen doen is:
I Blijf investeren in duurzame mobiliteit
Duurzame en betaalbare mobiliteit is een belangrijke randvoorwaarde om Europa economisch en sociaal welvarend te houden. De EU voorziet een sleutelrol voor de trein in het verduurzamen van de Europese economie en heeft – onder andere in de ‘Strategie voor slimme en duurzame mobiliteit’ (2020) - als ambitie gesteld om het hogesnelheidsverkeer te verdubbelen in 2030. De afgelopen jaren is er hard gewerkt aan de ontwikkeling van een toekomstbestendige spoorsector door middel van uiteenlopende wetgevende initiatieven, bijvoorbeeld op het gebied van internationale verbindingen en het beprijzen van CO2-uitstoot. De Hanzesteden roepen de nieuwe Europese Commissie op te blijven investeren in treinreizen binnen Europa.
II Investeer in goede spoorinfrastructuur
Europeanen willen graag een duurzaam en concurrerend alternatief voor het reizen per vliegtuig. Het ontbreken van goede spoorinfrastructuur is één van de grootste obstakels om de trein een volwaardig en betrouwbaar alternatief te kunnen laten zijn voor het vliegtuig. Daarom moet in Europees verband prioriteit worden gegeven aan de interoperabiliteit van het Europese spoornetwerk (TEN-T) om de concurrentiepositie van het spoor ten opzichte van korte afstandsvluchten te versterken. Dit betekent investeren in infrastructuur door het verbeteren van het spoor, oplossen van knelpunten zoals grensovergangen en perroncapaciteit en mogelijk te maken om sneller te rijden (minimaal 160 km/uur). De uitrol van ERTMS (European Rail Traffic Management System) is een randvoorwaarde om het Europese spoorsysteem ook in de toekomst (veilig) te laten functioneren.
III Sneller tussen Nederland en Duitsland
De Hanzesteden vragen om investeringen in de verbetering van het spoor tussen Nederland en Duitsland. Met investeringen in de TEN-T-corridors Rhine-Alp en North Sea Baltic wordt Nederland beter geïntegreerd in het internationale hogesnelheidsnetwerk én kan verwachte binnenlandse reizigersgroei worden opgevangen. De twee corridors brengen daarnaast belangrijke bestemmingen in Scandinavië, de Baltische staten, Polen, Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk dichterbij.
IV Maak het reizigers makkelijker om voor de trein te kiezen
Een belangrijke stap in het verbeteren van internationaal spoorvervoer is het vereenvoudigen van het ticketsysteem. Nog te vaak heeft de reiziger te maken met verschillende ticketprijzen en tarieven, of zijn delen van een internationale treinreis niet bij hetzelfde loket te boeken. Door een verscheidenheid van nationale tijdschema’s, spoorweguitbaters en systemen is dit echter geen eenvoudige opgave. De Hanzesteden pleiten onder meer voor het verlengen van de boekingshorizon, geharmoniseerde ticketvoorwaarden en het aanbieden van actuele reisinformatie.
V Gelijk speelveld voor trein en vliegtuig
Internationaal reizen met de trein is in verhouding een stuk duurder dan met het vliegtuig. Dit komt onder meer door het verschil in beleid t.a.v. belastingen en hoge heffingen voor infrastructuur. Vervuilende kerosine is nog steeds vrijgesteld van belastingen. Omdat de trein het duurzaamste vervoermiddel is voor de middellange afstand, zou binnen de hele EU geen BTW op treinkaartjes moeten worden geheven.
VI Betrouwbare dienstverlening
Het belang van goed openbaar vervoer in Europa is groot, zowel grensoverschrijdend als binnen de lidstaten. Alleen met hoogwaardige kwaliteit van openbaar vervoer kunnen we in heel Europa duurzaam in beweging blijven. Marktwerking mag – als het aan de Hanzesteden ligt – nooit een doel op zich zijn. Goede en betrouwbare verbindingen zijn belangrijker dan hoge winsten voor publieke en private vervoerbedrijven.
Ondertekend door:
Ron König, burgemeester van Deventer
Jaimi van Essen, wethouder van Deventer
Jan Peter Wassens, gemeentesecretaris van Deventer
Stan Hillenaar, wethouder van Doesburg
Jan Nathan Rozendaal, burgemeester van Elburg
Jeroen Joon, burgemeester van Harderwijk
Wilco Mazier, wethouder van Harderwijk
Marleen Sanderse, burgemeester van Hattem
Sander de Rouwe, burgemeester van Kampen
Bas Wonink, wethouder van Kampen
Evelien Zinkweg, wethouder van Oldenzaal
Hans Vroomen, burgemeester van Ommen
Erik Wessels, wethouder van Rijssen-Holten
René de Koff, wethouder van Rijssen-Holten
Rick Verschure, wethouder van Zutphen
Sjoerd Wannet, wethouder van Zutphen
Eddy Bilder, burgemeester van Zwartewaterland (Hanzestad Hasselt)
Harrie Rietman, wethouder van Zwartewaterland (Hanzestad Hasselt)
Peter Snijders, burgemeester van Zwolle
Monique Schuttenbeld, wethouder van Zwolle